कीटनाशकाच्या अतिवापराने होत आहे तणांची वाढ ! अभ्यासात निष्कर्ष

भुंगे, मुंग्या आणि झुरळांसारख्या कीटकांचा तणांच्या बियाण्यांवर उपजीविका करत असल्यामुळे तणांचे प्रमाण कमी करण्यात महत्त्वाचा वाटा असतो. मात्र, पेन स्टेट विद्यापीठाच्या एका अभ्यासानुसार, व्यापक प्रमाणावर कीटकनाशकांचा वापर केल्याने हे उपयुक्त कीटक नष्ट होतात आणि परिणामी काही शेतांमध्ये तणांची वाढ होते.

या अभ्यासात पेरणी दरम्यान वापरल्या जाणाऱ्या प्रतिबंधात्मक कीटकनाशकांचा प्रभाव आणि केवळ गरज असल्यासच कीटकनाशके वापरणाऱ्या इंटिग्रेटेड पेस्ट मॅनेजमेंट (IPM) पद्धतींची तुलना करण्यात आली. यासोबतच, पीक घेतल्यानंतर जमिनीत झाकण देणाऱ्या कव्हर क्रॉप्स चा या उपचार पद्धतींसोबत काय परिणाम होतो हेही तपासण्यात आले.

हा अभ्यास PeerJ या वैज्ञानिक जर्नलमध्ये प्रकाशित करण्यात आला असून, तीन वर्षांनंतर असे दिसून आले की कीटकनाशके वापरलेली पण कव्हर क्रॉप्स नसलेली शेतं अधिक तणयुक्त होती, विशेषतः मारेस्टेल नावाचे तण अधिक आढळले. मात्र, ज्या शेतांमध्ये कव्हर क्रॉप्स होते तिथे कीटकनाशकांचा वापर केला असतानाही तणांची वाढ झाली नाही.

पेन स्टेट विद्यापीठातील कीटकशास्त्राचे प्राध्यापक आणि या अभ्यासाचे सहलेखक जॉन टुकर यांनी सांगितले की कीटकनाशकांमुळे तणांच्या बिया खाणारे उपयुक्त कीटक बाधित होतात. त्यामुळे नैसर्गिकरीत्या तणांची वाढ थांबवण्याची प्रक्रिया खंडित होते आणि तण सहजपणे वाढू शकतात. त्यामुळे कीटकनाशकांचा विचारपूर्वक वापर करणे आवश्यक आहे, असे ते म्हणाले.

या अभ्यासाच्या प्रमुख लेखिका आणि युनिव्हर्सिटी ऑफ कॅलिफोर्निया, रिव्हरसायड येथील सहाय्यक प्राध्यापिका एलिझाबेथ रोवेन यांनी नमूद केले की, तणांमध्ये ग्लायफोसेट या सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या तणनाशकाविरुद्ध प्रतिकारशक्ती वाढत असल्यामुळे हे निष्कर्ष अधिक महत्त्वाचे ठरतात. त्यामुळे अनेक उपाय वापरणे अत्यावश्यक बनले आहे.

या अभ्यासात टी अँड एल नर्सरी येथील किर्स्टन ऍन पिअरसन्स, युनिव्हर्सिटी ऑफ न्यू हॅम्पशायर येथील रिचर्ड स्मिथ आणि कॉर्नेल युनिव्हर्सिटी येथील काइल विकिंग्स हे सहलेखक होते. या संशोधनाला अमेरिकेच्या कृषी विभागाच्या अॅग्रीकल्चर अँड फूड रिसर्च इनिशिएटिव्ह आणि नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ फूड अँड अ‍ॅग्रिकल्चर यांच्याकडून आर्थिक सहाय्य मिळाले.

हवे असल्यास याचा स्टडी नोट किंवा व्हिज्युअल चार्ट स्वरूपातही रूपांतर करू शकतो.

Leave a Comment